Uitgelicht: Het slotstuk van een seizoen vol spektakel

Het Eredivisieseizoen 2022/23 kan bestempeld worden als het seizoen van de Rotterdamse ploegen. Feyenoord werd met overmacht kampioen en gaat dit weekend op jacht naar een evenaring van het eigen puntenrecord (85 punten in 1972/73, omgerekend naar 3 punten per zege). De hoge positie van Sparta is misschien nog wel verrassender. Waar het vorig seizoen nipt ontsnapte aan degradatie, behalen de Spangenaren deze jaargang de hoogste eindklassering sinds 1995/96 (ook 6^e) en het hoogste puntenaantal sinds 1984/85 (59 punten, nu 56).

Ook bij stadgenoot Excelsior was het vorige week tijd voor champagne, want de Kralingers hebben zichzelf verzekerd van nog een jaar Eredivisie. Dit is vooral te danken aan de goede thuiswedstrijden die Excelsior speelde: 26 van de 32 punten werden in het Van Donge & De Roo Stadion behaald (81%), bij geen andere Eredivisieploeg lag dit percentage zo hoog dit seizoen. De drie Rotterdamse ploegen staan samen op 170 punten, het record van deze ploegen samen in één seizoen is 176 punten in 1972/73.

De Eredivisie is altijd een competitie geweest waarin jong talent zich kan laten zien aan het grote publiek. Dit seizoen was Xavi Simons de nieuwe smaakmaker; met zijn dribbels, doelgerichtheid en overwinningsdrang nam hij vaak het voortouw bij PSV. Hij maakte deze jaargang al zeventien doelpunten en heeft zo nog steeds kans op de Willy van der Kuijlen-trofee.

Alleen Anastasios Douvikas van FC Utrecht maakte er dit Eredivisieseizoen nog meer (18) dan Simons. Xavi Simons (20 jaar en 37 dagen op de laatste speeldag) kan de jongste topscorer in de Eredivisie worden sinds Ronaldo voor PSV in 1994/95 (18 jaar en 252 dagen). Daarnaast gaf de jonge aanvaller ook acht assists en is dit Eredivisieseizoen dus al bij 25 goals betrokken geweest. Deze eeuw waren alleen Salomon Kalou (19 jaar in 2004/05, 31 G+A voor Feyenoord) en John Guidetti (19 jaar in 2011/12, 26 G+A voor Feyenoord) jonger dan bij deze prestatie dan Xavi Simons.

Wie had gedacht dat FC Volendam de laatste wedstrijd van dit Eredivisieseizoen om des keizers baard zou spelen? In de winterstop had Het Andere Oranje zes punten na veertien wedstrijden en stond het roemloos onderaan. Vanaf de winterstop is het Kras Stadion echter een onneembare vesting en zijn de standaardsituaties van FC Volendam misschien wel de gevaarlijkste van Europa.

Dit kalenderjaar pakten alleen PSV (26) en Feyenoord (23) in de Eredivisie meer punten in thuisduels dan Volendam, dat 22 van de maximale 33 punten in die periode kon bijschrijven. En dat komt mede door de vaste trap van Carel Eiting. De oud-Ajacied gaf dit seizoen tien assists in de competitie, waarvan acht uit hoekschoppen en indirecte vrije trappen. Alleen PSV scoorde vaker uit corners en indirecte vrije trappen dit Eredivisieseizoen (19) dan Volendam (13, net als Ajax).

Zoals elk seizoen kan het niet voor elke club hosanna zijn. Na twee seizoenen Eredivisie nemen we afscheid van SC Cambuur en FC Groningen gaat na 23 seizoenen een niveau lager spelen. Voor beide clubs is het een seizoen om snel te vergeten. Cambuur had de gehele jaargang moeite met scoren en dat begon al in de eerste speelronde, toen het ondanks 27 schoten en 4,0 Expected Goals niet tot scoren kwam (tegen Excelsior). Over het gehele seizoen maakte SC Cambuur 16,1 doelpunten minder dan je kon verwachten op basis van de kwaliteit hun schietkansen (22 goals uit 38,1 xG). Dat resulteert erin dat de Leeuwardenaren in twintig competitiewedstrijden dit seizoen niet tot scoren kwamen, in maar drie seizoenen overkwam een ploeg dit vaker (Fortuna Sittard 21 keer in 1968/69, FC Volendam 22 keer in 1971/72 en Excelsior 21 keer in 1971/72).

Ook FC Groningen beleefde een seizoen om snel te vergeten. Groningen verloor dit Eredivisieseizoen al 23 keer, het vorige negatieve record van de club stond op 20 (in 1973/74). Dit komt onder andere doordat de club dit seizoen te makkelijk doelpunten tegen krijgt, afgelopen weekend incasseerde Groningen al voor de derde keer dit Eredivisieseizoen zes doelpunten. Nog nooit overkwam de club dit zo vaak in één seizoen.

De wedstrijd die elke voetbalsupporter dit seizoen zal bijblijven is het spektakelstuk tussen AZ en FC Utrecht op 28 januari 2023. Voor de zesde keer in de geschiedenis werd het 5-5 in een Eredivisiewedstrijd, in de eerste helft waren er al zes doelpunten gevallen en uiteindelijk maakten twee spelers maakten een hattrick. Zowel de Griek Vangelis Pavlidis als zijn landgenoot Anastasios Douvikas scoorde drie keer. Mede door zijn drie goals toentertijd staat Douvikas nu bovenaan de topscorerslijst van de Eredivisie en kan hij de eerste topscorer in de Eredivisie worden namens FC Utrecht en de derde Griek die er met deze eer vandoor gaat, na Nikos Machlas in 1997/98 namens Vitesse (34 goals) en Georgios Giakoumakis in 2020/21 namens VVV-Venlo (26 goals).