Van de gevangenis naar gewaardeerde medewerker bij FC Emmen

Elke dag is Ettore op en rond het veld van FC Emmen te vinden. Van alles heeft hij er al gedaan: hij reed de jeugdteams en deed andere vervoersklussen, hield zich bezig met de merchandise, klom zo nu en dan in het pak van de mascotte van de eredivisieclub en was zelfs twee keer stadionspeaker. Ook draagt hij bij aan de maatschappelijke activiteiten van FC Emmen. Hij is een gewaardeerde medewerker. En dat is best bijzonder, want nog maar een paar jaar geleden zat Ettore een celstraf uit in de Penitentiaire Inrichting (PI) Veenhuizen.

Door Nienke Ledegang (tekst) en Rob Acket (foto)

Dankzij een samenwerking tussen de gevangenis en de eredivisieclub kon hij het roer helemaal omgooien en een nieuw bestaan opbouwen. Nu inspireert Ettore andere mannen om dezelfde stap te zetten.

Sleutelfiguren daarbij zijn Jos Schaart, die voor FC Emmen het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen coördineert, en Gerko Brink, staffunctionaris Sport bij Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). In die functie coördineert Gerko het project Werk via Sport. Sinds een aantal jaren werken Jos en Gerko nauw samen.

Hoe zijn jullie op elkaars weg  gekomen?

Gerko Brink: "Vijf jaar geleden zijn we het project Werk via Sport gestart in PI Veenhuizen. Ons doel: gedetineerden helpen bij herstel en re-integratie door samenwerking met sportverenigingen in de regio. Een sportvereniging biedt een veilig vangnet en een netwerk, iets dat gedetineerden die willen breken met hun verleden goed kunnen gebruiken. Zo kwam al vrij snel FC Emmen in beeld. Toen Jos drie jaar geleden begon als MVO-coördinator ontdekten we onze gedeelde drijfveren. Vanuit die gedeelde achtergrond hebben we samen onze activiteiten uitgebouwd, wat uiteindelijk resulteerde in Naoberschap Inside."

Jos Schaart: "Ik was eerst wel wat huiverig om er in te stappen, maar uiteindelijk overwon het besef dat iedereen recht heeft op een tweede kans. Toen ik vanuit mijn werk in PI Veenhuizen kwam, liep ik daar jongens tegen het lijf met wie ik vroeger heb gevoetbald op straat. Dat ik daar niet terecht ben gekomen heb ik te danken aan het milieu waarin ik ben opgegroeid en aan de beschermende rol die mijn ouders hebben gespeeld."

Gerko Brink: "Het vertrouwen dat je als organisaties in elkaar hebt, is van groot belang." Jos vult aan: "We zijn de eerste betaald-voetbalclub in Nederland die een re-integratieprogramma binnen de gevangenismuren uitvoert."

Hoe zijn jullie op het idee voor Naoberschap Inside gekomen?

Gerko: "Jos was mee op een werkbezoek bij Fulham FC in Engeland. Daar werken 45 man aan de maatschappelijke opdracht van de club. Dat is heel inspirerend. Wat zij onder meer doen is gedetineerden opleiden om sportcoach te worden. Als je zag met hoeveel trots die jongens het tenue van de club dragen! Wij zeiden daar tegen elkaar: dat gaan we in Nederland ook doen, maar dan beter. Door ook te werken aan het vinden van betaald werk en een nieuw sociaal netwerk. Zo is het idee ontstaan. Een idee waarvoor de basis al gelegd was, want wij leverden dus al mensen aan FC Emmen. We hoefden alleen nog een gedeelte in de gevangenis in te vullen."

Jos: "Daarvoor gaan mensen van FC Emmen nu naar de gevangenis. Daar geven ze samen met gedreven medewerkers uit de PI training en werken ze aan de 11 kernwaarden van FC Emmen. Zelfs Ettore speelt een rol in het programma, met zijn verhaal als ervaringsdeskundige. We zijn de eerste betaald-voetbalclub in Nederland die een re-integratieprogramma binnen de gevangenismuren uitvoert. Wat wij merken is dat een betaald-voetbalorganisatie een sterk merk is. Het clublogo in de gevangenis werkt heel goed, mensen verbinden zich daar graag aan."

V.l.n.r. Gerko Brink, Ettore, Jos Schaart

Hoe zijn jullie van start gegaan?

Jos: "Gewoon door te gaan doen. Ze zeggen wel eens dat de overheid of semi-overheid log is. Dat is misschien zo, maar dat heb ik in mijn contacten met DJI helemaal niet zo ervaren. Gelukkig maar, want Drenten zijn nogal van het kat uit de boom kijken. Ze willen resultaat en bewijzen zien voor ze iets omarmen. Als er te veel bureaucratie was geweest, had ik voor ons project binnen FC Emmen de handen niet op elkaar gekregen."

Gerko: "Er is bij DJI best veel mogelijk, als het maar onder duidelijke voorwaarden gebeurt. Screening van de deelnemende personen is bijvoorbeeld cruciaal. Wij kunnen niet zomaar iedereen bij FC Emmen neerzetten. Maar binnen de gevangenis lopen vele experts rond die een heel goed beeld kunnen geven van iemands risicoprofiel, en van zijn motivatie. Daarnaast is het vertrouwen dat je als organisaties in elkaar hebt van groot belang. Als FC Emmen erop had gestaan dat wij voor alle deelnemers direct een Verklaring Omtrent Gedrag hadden geleverd, dan was het waarschijnlijk niet gelukt. Niet omdat we uiteindelijk die VOG niet boven tafel zouden krijgen, maar omdat het niet de basis is van waaruit je moet werken."

En nu zijn er wachtlijsten voor Naoberschap Inside?

Jos: "We krijgen de groep wel vol, ja. In de pilot zijn tien mannen begonnen, van wie zes het 8-weekse project hebben afgemaakt. Ik vond dat een mooi aantal. Deze mannen hebben in acht weken aangetoond dat ze stappen willen en kunnen maken. Ze hebben een certificaat van de 11 kernwaarden ontvangen en mochten het kledingpakket van FC Emmen houden. Drie jongens hebben al betaald werk."

Gerko: "We willen de opleiding structureel 2 á 3 keer per jaar gaan aanbieden aan een klas van 12 tot 15 man. Dat moet wel lukken. Daarnaast is er veel belangstelling voor samenwerkingsverbanden tussen PI’s ent andere betaald-voetbalorganisaties. Ik ben er met vier in gesprek die ook zoiets willen."

Ettore: "Ik ben heel blij dat ik de kans heb gekregen om bij FC Emmen aan de slag te gaan. Het is ver weg van de plek waar ik mijn oude, foute netwerk had. Hier lukt het me echt om op het goede pad te blijven. De mensen die het moeten weten, kennen mijn verleden. Maar ik loop er niet mee te koop. Het is fijn dat ik weer gewoon mezelf kan zijn. Dat vertel ik ook tijdens de bijeenkomsten in Veenhuizen. Dat je zelf de keuze kunt maken welk pad je kiest. Ik merk dat de mannen van mij meer aannemen. Ze praten ook anders tegen me, durven meer te zeggen. Ik denk dat het goed is dat ik als ervaringsdekundige meedoe in  het project."

Wat is voor jullie de grote meerwaarde van het project?

Gerko: "Het verkleint de kans op recidive. Dat is de absolute meerwaarde. Ook is het fijn dat je nu nog eens hoort hoe het na detentie met iemand gaat. Dat was eerder niet zo vanzelfsprekend. Maar dat we samen een structuur om iemand heen bouwen, geeft continuïteit. Ik vind dat mooi. Voor mijzelf vind ik het fijn dat we met de juiste mensen en collega’s met de juiste klik iets hebben neergezet. Dat geeft een kick."

Jos: "Het programma heet Naoberschap Inside. Naoberschap is typisch Drents en staat voor kleine gemeenschappen waarin buren elkaar met raad en daad bijstaan. De term heeft voor mij echt inhoud gekregen, ik heb er een heel sterk gevoel bij. Ik weet zeker dat we iets hebben ontwikkeld dat bij iedere betaald-voetbalclub zou kunnen werken."